विटी दांडूः एका खेळात सामावलेली छोट्यांची मोठी गोष्ट

आजच्या स्क्रिन जनरेशनसाठी त्यातही खास करून बालदोस्तांसाठी एखादी गोष्ट सांगायची आणि ती गोष्ट त्यांना ‘बोअर’ न करता सांगायची म्हणजे महाकठीण काम. पण ही कामगिरी पार पाडण्यात विटी दांडू या चित्रपटाचा दिग्दर्शक (गणेश कदम) यशस्वी झाला आहे. त्यामुळे 

हा चित्रपट केवळ लहानांसाठी न राहता आजोबा-वडील-मुलगा अशा तीन पिढ्यांना सामावून घेत एका रेशमी माळेत गुंफला गेला आहे. टीव्ही, स्मार्ट फोन, टॅब, आय पॅड अशा सतत कुठल्या ना कुठल्या तरी स्क्रिनसमोर चार भिंतीच्या आत बसून अख्खं जग कवेत घेऊ पाहणाऱ्या या बच्चेकंपनीला काही सांगायचं म्हटलं तरी कुठल्या शब्दात आणि कसा संवाद साधावा हे आजच्या पिढीसमोर मोठ्ठं प्रश्नचिन्ह आहे. या चित्रपटातही आजच्या पिढीतील आजोबांना हा प्रश्न पडतो...आणि या प्रश्नाचा त्यांनी घेतलेला शोध म्हणजेच विटी दांडू हा अप्रतिम चित्रपट. निसर्गाच्या शांत, नितांत नयनरम्य वातावरणात घडणारी धगधगत्या क्रांतिकारी बाण्याची ही गोष्ट पाहताना भान हरपून जाते.

चित्रपट कला ही टीमवर्क आहे. टीममधील प्रत्येकाचे काम चोख झाले की तो चित्रपट सर्वोत्तम ठरतो. याचीच प्रचिती विटीदांडू चित्रपट पाहताना आली. एक उत्कृष्ट दर्जेदार कथा (विकास कदम), त्या कथेला तोडीस तोड असणारी सक्षम पटकथा आणि प्रभावी संवाद (अभिराम भडकमकर) हे या चित्रपटाचे बलस्थान आहे. चित्रपटातील आशयाला साजेशी गाणी आणि प्रवाही संगीत चित्रपटातील कथेला पूरक ठरले आहे. याला संकलकाच्या (जयंत जठार) उत्तम कामगिरीची जोड मिळाली आहे.

दिलीप प्रभावळकर, रविंद्र मंकणी, शुभंकर अत्रे, निशांत भावसार, यतिन कार्येकर यांच्या उत्कृष्ट अभिनयाने नटलेला हा चित्रपट. त्याचबरोबर क्रांतीकारकांच्या भूमिका निभावणारे कलाकारही आपल्या अभिनयकौशल्याने प्रेक्षकांची मनं जिंकतात. 

एका पिढीची तिच्या पुढील पिढीला वाचवण्याची धडपड त्यासोबत आजोबा-नातू या नात्यातला गोडवा वाढवत नेणाऱ्या एका क्रांतीकारी गोष्टीची पटकथाकाराने सहज-सुरेख गुंफण केली आहे. त्यामुळे चित्रपट कुठेही उपदेशपर तत्त्वज्ञान सांगणारा न होता विटी दांडू या खेळातून भव्य-दिव्य परंतु आपल्याला पचेल-रुचेल असा सुंदर विचार देऊन जातो.

शेवटच्या दृश्यापर्यंत प्रेक्षकांची उत्कंठा वाढवत नेणारी, नसानसांत देशप्रेम भिनलेल्या क्रांतिकारकांची ही गोष्ट आणि पटकथेतील वेगवान दृश्यमालिकेमुळे चित्रपट अत्यंत प्रभावीपणे साकार झाला आहे. या चित्रपटातील दाजी (गोविंदाचे आजोबा) या पात्राचा नावेतील सीन अतिशय अप्रतिम चित्रित झाला आहे. पात्राच्या मनातील खळबळ, तिचे अधांतरी हिंदकळणारे विचार याला देखणं दृश्यरुप दिग्दर्शकाने दिलं आहे. आजच्या पिढीचे आजोबा-नातू आणि ब्रिटीशकालातील आजोबा-नातू यांच्या नात्यातील दुवा सांधताना कुठेही विस्कळितपणा जाणवत नाही. स्वतःच स्वतःचं स्वातंत्र्य गमावून बसणारी आजची पिढी आणि आपल्या देशाच्या स्वातंत्र्यासाठी प्राणांची आहुती देणारी त्या काळातील पिढी यांना गोष्टीत एकत्र आणताना चित्रपटात करण्यात आलेली विटी दांडू या खेळाची योजना अतिशय स्तुत्य आहे. त्यामुळे चित्रपट मनोरंजक आणि सरस ठरतो.

कोकणातील समृद्ध निसर्ग या चित्रपटाच्या देखणेपणात अधिक भर घालतो. निसर्गाच्या सान्निध्यात घडणारी, सळसळत्या रक्ताच्या क्रांतीकारी बाण्याची ही गोष्ट मनाला मोहवून टाकते.  हा चित्रपट पाहताना आपणही त्या विटी दांडूच्या खेळात नकळत सामील होतो आणि त्या खेळातील आनंद लुटता-लुटता त्या गोष्टीत पूर्ण रमून जातो. खरंच आपल्या सभोवताली असणारा निसर्ग आणि आपल्या भारत देशाला लाभलेला ऐतिहासिक वारसा अनमोल आहे. तो प्रत्येक पिढीने जतन करायला हवा आणि आपल्या पुढील पिढीपर्यंत तो समर्थपणे पोहोचवायला हवा. आणि तो हसत-खेळत पोहोचवायला हवा. विटी दांडू हा चित्रपट ‘आपल्याला स्वातंत्र्य हवं’ या तीन शब्दांभोवती फिरणारा आहे. याच तीन शब्दात या चित्रपटाच्या कथेतील गंमत दडलेली आहे. हेच तीन शब्द चित्रपटाच्या कथेला उच्च शिखरावर नेऊन ठेवतात.

आपल्याला स्वातंत्र्य हवं...आपल्याला मनसोक्त खेळण्याचं स्वातंत्र्य हवं. आपल्याला विचारांचं स्वातंत्र्य हवं. निसर्गाशी मैत्री करण्याचं स्वातंत्र्य हवं. आपल्याला गुलामगिरीतून मुक्त होण्याचं स्वातंत्र्य हवं, स्वतःचे निर्णय स्वतः घेण्याचं स्वातंत्र्य हवं. आपल्या देशाचा वैभवशाली इतिहास जाणून घेण्याचं स्वातंत्र्य हवं. मनमोकळा संवाद साधण्याचं स्वातंत्र्य हवं.. यातील उल्लेख केलेले हे स्वातंत्र्य मिळवण्यासाठी तू लहान - मी मोठा हा भेदभाव आपण विसरू शकलो तरच आयुष्यातील प्रत्येक क्षण हा खेळासारखा असेल. कधी हार, कधी जित हा निसर्ग नियम तर चालूच राहील. पण खेळण्यातील गोडी, धांगडधिंगा, मौज, गंमत कधीही हरवू द्यायची नाही. मग तो खेळ विटी दांडूचा असेल किंवा अन्य कोणताही... खेळातील प्रत्येक क्षण आनंदाने अनुभवायचा हे तर आपल्याच हाती आहे. चला, तर मग! हा चित्रपटरुपी विटी दांडूचा खेळ पाहत छोट्यांच्या मोठ्या गोष्टीत मनापासून सामील होऊ या आणि पाहू या हा खेळ कसा रंगतोय ते...विटी दांडू हा प्रत्येकाने आर्वजून पहावा असा चित्रपट आहे.